Annie Ernaux

Literatuur: De vooraanstaande, 82-jarige Franse schrijfster Ernaux krijgt de prijs voor „de durf en de klinische scherpte” van haar autobiografische romans.

De vraag van een Chinese journalist op de Nobelprijs-persconferentie in Stockholm, of de bekroning van Ernaux, die met Het voorval een baanbrekend boek over geboortebeperking schreef, ook een „boodschap aan de wereld” was, antwoordde het comité dat het zich uitsluitend concentreerde op „literaire kwaliteit” en op de vraag of de boeken van de laureaat universele zeggingskracht hebben. Grote bekendheid kregen ook haar boeken De schaamte (La honte), over de gevolgen van armoede en klasseverschil, en Het voorval (L’événement, dit jaar verfilmd), waarin ze haar illegale abortus als studente in het Frankrijk van de jaren zestig beschrijft. De naam van Ernaux werd al jarenlang genoemd als favoriet voor de Nobelprijs. Daar schuilt de waarheid, in het „grote herinneringsvermogen van de schaamte, dat minutieuzer, onverzettelijker is dan enige andere vorm van herinnering”, zoals Ernaux schreef, in de vertaling van Rokus Hofstede, in haar boek Meisjesherinneringen. Daarmee gaat de literaire Nobelprijs dit jaar naar een winnaar die alom gezien wordt als een van de belangrijkste hedendaagse auteurs van Franse bodem, en die al grote internationale bekendheid verwierf. Ernaux (1940), auteur van autobiografische boeken met een sociologische ambitie, ontvangt de prijs „voor de durf en de klinische scherpte waarmee zij de wortels, vervreemdingen en collectieve beperkingen van de persoonlijke herinnering onthult”.

In haar werken schrijft Ernaux over onderwerpen als abortus, de ziekte van Alzheimer, borstkanker, haar familie en de dood. Dat juist herinneringen over ...

De 82-jarige Ernaux heeft vooral autobiografische boeken geschreven. Haar bekendste boek is Les Années uit 2008, waarvoor ze een tiental literaire prijzen ...

De prijs bestaat uit een medaille en 10 miljoen Zweedse kroon, ruim 900.000 euro. Volgens de jury heeft Ernaux veel moed en is ze scherp. De afgelopen jaren kregen juist relatief minder bekende schrijvers de prijs, zoals de Brits-Tanzaniaanse Abdulrazak Gurnah (2021) en de Amerikaanse Louise Glück (2020).

Dat werd zojuist bekendgemaakt op de Zweedse Academie in Stockholm. Ernaux (1940) krijgt de belangrijkste literaire onderscheiding om haar 'moed en klinische ...

De Nobelprijs voor Literatuur 2022 gaat naar de Franse auteur Annie Ernaux. Dat heeft de Zweedse Academie donderdag bekend gemaakt. Ze schreef al m...

Nobelprijswinnaar: Annie Ernaux maakte furore als taboedoorbrekend auteur. Als vrouw uit een arbeidersmilieu wist ze haar ervaringen met schaamte,…

Al die beelden uit het verleden, uit de tijd waarin ze opgroeide, volwassen werd, waarin langzaam de ouderdom naderde, mogen van haar niet genadeloos en betekenisloos in de vergetelheid verdwijnen. Die documentaire gaat precies zo te werk als de schrijfster met haar pen: het zijn kale, zwart-wit beelden van van voorwerpen in haar huis, van haar tuin, haar kat en van de gezinsvakanties – ontroerend, herkenbaar, onopgesmukt. Dat deze lange strijd nu met de Nobelprijs is onderscheiden, is daarom een zeer terechte bekroning voor het magnifieke oeuvre van een moedig schrijfster die voor ons allen, als collectief, de voorbije tijd, vanuit een vrouwelijk perspectief, een toekomst heeft gegeven. ‘Venger ma race’ was lang haar motto en dat ‘revancheren’ gold niet alleen haar vrouw zijn, maar ook haar sociale klasse en de cultuur die daarbij hoort. Dat doet ze vanuit haar eigen visie, die van de vrouw die ze is, dwars tegen andere, haar opgedrongen visies in. Daaruit kwam de schaamte voort, een thema dat je in iedere roman van Ernaux terugvindt: schaamte over haar ouders, hun taalgebruik en hun kleding, schaamte over haar eigen anders zijn, over haar onaangepastheid. Het is een ‘onpersoonlijke autobiografie’, waarin ze het leven van alledag in Europa beschrijft, grofweg van 1945 tot 2007. Voor hen vertegenwoordigt ze dat deel van de Franse bevolking dat zich niet gehoord voelt. In haar werk schrijft Ernaux over haar jeugd, haar ouders, haar lichaam, de ontsnapping uit haar milieu en het ouder worden – allemaal gerelateerd aan haar eigen ervaringen, en op schitterende wijze tot literatuur getransformeerd. Ernaux (geboren als Annie Duchesne) was intelligent, ging naar het lyceum, waar ze in de gaten kreeg dat ze tot een andere sociale klasse behoorde dan de andere meisjes. [toegekend aan de Franse schrijfster Annie Ernaux](//www.nrc.nl/nieuws/2022/10/06/nobelprijs-voor-literatuur-naar-franse-schrijfster-annie-ernaux-a4144312), voor ‘de moed en de klinische scherpte waarmee ze de wortels en de collectieve beperkingen van het persoonlijke geheugen blootlegt’. Net als Simone de Beauvoir en vele vrouwelijke schrijfsters voor haar, kreeg ze te maken met felle, negatieve reacties op haar eerste boeken.

Haar ouders runden er een sjofele kruidenierswinkel annex café. Dankzij een privéschool en een studie moderne letterkunde ontworstelde Ernaux zich aan het ...